VROUWE SALTO
de (ongewenste) burgeres van driehuizen
De komst van de nieuwe burgeres
Naast de weg naar de brug, in het midden van het dorp Driehuizen, ligt een klein plantsoentje.
Als het café van Hark Visser in 1925 door een brand is verwoest wordt op die plek een plantsoentje aangelegd, door de bewoners het Harkenveldje genoemd. Een naam die misschien alleen de oudste inwoners zich nog zullen herinneren.
Links naast de brug het Harkenveldje
Begin 1984 neemt het gemeentebestuur van de Schermer het besluit om het beeld genaamd Vrouwe Salto van beeldhouwer Niek Jonk uit Grootschermer aan te kopen voor 62.500 gulden. Het zal op een sokkel geplaatst worden in het plantsoentje van Driehuizen, met de voorkant richting de weg en de achterkant richting het aan het plantsoentje grenzende huis.
Schetstekening van de gemeente
Het is november 1984 en het beeld wordt geplaatst. Een mooi beeld, zo reageren de meeste dorpsbewoners. Maar de manier waarop zij op haar sokkel is geplaatst wordt al snel als probleem ervaren. Nog dezelfde dag schrijft de bewoner van het naastgelegen huis dat hij en zijn vrouw nu, tegen hun zin, moeten aankijken tegen het naakte achterwerk van Vrouwe Salto, in een later krantenartikel noemt hij het zelfs "eetlust-bedervend". Dat kan zo niet blijven. Hij verzoekt de gemeente om de sokkel een kwart slag te draaien zodat de achterkant naar de ringvaart wordt gericht. Burgemeester Van het Kaar gaat bij de familie op bezoek en spreekt af aan hun wens tegemoet te komen. Echter, dit kost de gemeente 600 gulden en daar is de gemeenteraad het niet mee eens. Inmiddels wordt duidelijk dat toch niet iedereen het beeld weet te waarderen en er ontstaat een heuse “rel” in het dorp. Het komt zelfs tot een handtekeningenactie om het beeld niet alleen de draaien maar zelfs weer te verwijderen. “Dorpsburgemeester” Arie Schermerhorn, destijds voorzitter van de Driehuizer Gemeenschap, onderhandelt met de gemeenteraad met als resultaat:. Vrouwe Salto blijft maar wordt een kwart slag gedraaid, degenen die het beeld niet mooi vinden zullen er wel aan wennen. En zo keert de rust terug in het kleine dorpje. Of toch niet?
De burgeres van Driehuizen verhuist naar Stompetoren
Burgemeester Van het Kaar is boos. De handtekeningenactie tegen de komst van het beeld is hem in het verkeerde keelgat geschoten. Persoonlijk vindt hij het een mooi beeld en een aanwinst voor het dorp, daarbij is beeldhouwer Nic Jonk een goede vriend. En zo komt het dat het beeld een maand later plotseling uit het dop verdwijnt en daarna staat mooi te zijn in de tuin van de burgemeesterswoning in Stompetoren.
in de voortuin van de burgemeester
Driehuizen blijft verbaasd achter, dit is toch ook niet de bedoeling. Arie Schermerhorn vertelt in een interview met de Alkmaarsche Courant in1986: “Nee. We gaan er nu niet meer achteraan om het terug te krijgen. Vooral omdat de burgemeester het buiten ons om heeft weggehaald en ons besluit genegeerd heeft. Ik heb hem ook gezegd dat ik het jammer vind, maar ik vetrouw er op hij mijn vriendin goed behandelt”. Schermerhorn vraagt zich wel af of de burgemeester zo’n beeld dat met gemeenschapsgeld is gekocht zo maar in zijn eigen tuin mag zetten. Volgens de burgemeester is zijn actie echter volkomen legaal omdat zijn tuin ook gemeentegrond is en iedereen die langs loopt het beeld kan bewonderen. “Ik vind Nic Jonk de grootste kunstenaar van Nederland en vind het gênante dat mensen op zo’n primitieve manier reageren” aldus burgemeester Van het Kaar in hetzelfde interview.
Naar Oterleek?
April 1985 vraagt de Oterleker Gemeenschap aan de gemeente Schermer om het beeld te verplaatsen naar hun dorp. Er is een mooie plek in het gemeenteplantsoentje aldaar. Het gemeentebestuur is echter niet van plan om het beeld opnieuw te verplaatsen en wijst het verzoek af. Vrouwe Salto blijft in Stompetoren.
De terugkeer naar Driehuizen
Het is inmiddels zes jaar later en de bewoners van Driehuizen vinden hun plantsoentje toch wel kaal. De Driehuizer Gemeenschap peilt de meningen van de dorpsbewoners en het is duidelijk: men wil dat Vrouwe Salto in al haar naaktheid terugkeert. Het verzoek wordt ingediend en op 3 juni 1991 is het zo ver. Die dag keert Vrouwe Salto, burgeres van Driehuizen terug naar haar dorp. Haar naaktheid is die dag tijdelijk bedekt met een lange sjaal met de toepasselijke tekst: Naakt heeft niets om het lijf.
Burgemeester Van het Kaar en Arie Schermerhorn verrichten de plechtigheid, de burgemeester zegt dat hij haar zal missen, maar dorpsbewoners applaudisseren om haar terugkomst. De sokkel is gedraaid en de Burgeres van Driehuizen is weer thuisgekomen. Zij staat sindsdien in het plantsoentje mooi te zijn. Dat zij ooit niet welkom was, kunnen de dorpsbewoners zich nauwelijks meer voorstellen. Voor de jeugd in het dorp heeft zij altijd in het plantsoentje gestaan. Of ze haar mooi vinden is misschien de vraag, maar ze is wel handig om je fiets tegenaan te zetten of na het zwemmen je handdoek op te drogen, zoals mijn kleinzoon mij vertelt als reactie op dit verhaaltje.
Auteur: Cora Ney-Bruin
Bronnen:
- Foto’s: archief Sip Kregel;
- OHV;
- Google maps;
- Gemeentearchief Schermer;
- Artikelen Alkmaarsche Courant
Dit artikel werd reeds gepubliceerd in “De Kroniek” van de OHV-Het Schermer Eiland en is met toestemming hier geplaatst.